Do Amboise przyjechaliśmy na początku lipca z planem około 10cio dniowego pobytu tutaj i wykorzystaniem tego miasta jako bazy wypadowej do odwiedzenia lokalnych atrakcji, zwłaszcza kilku zamków, które przyciągają tutaj turystów z całego świata.

Wybór Amboise nie był przypadkowy. Po pierwsze, szukaliśmy dobrze położonego miejsca wypadowego do odwiedzenia najbardziej znanych zamków nad Loarą. Szukaliśmy miejsca spokojnego, o dobrej lokalizacji a jednocześnie atrakcyjnego – Amboise spełniało te warunki idealnie. Położone w połowie drogi pomiędzy Blois a Tour, miasto to ma bardzo bogatą historię, odgrywało znaczącą rolę zwłaszcza w okresie Renesansu. Zamek w Amboise należy do jednych z najbardziej znanych zamków ulokowanych w tej okolicy (słynna grupa „Zamków nad Loarą”). Samo miasto ma dzisiaj około 12 tysięcy mieszkańców, nie zatraciło swojej wielowiekowej atmosfery, wąskie uliczki starego miasta zachowały dawny charakter.
W lipcu miasto jest zazwyczaj pełne turystów w ciągu dnia, ale pod wieczór robi się tutaj spokojniej. Turyści zjawiają się tutaj zazwyczaj przejazdem, nie ma problemu ze znalezieniem miejsca w jednej z tutejszych (dobrych) restauracji, bardzo przyjemny jest wieczorny spacer po wąskich uliczkach miasta wokół zamku. Najstarsza z nich to Rue Nationale, biegnąca przy wieży zegarowej, pełna małych sklepów i zakładów rzemieślniczych. Miejscem centralnym miasta jest okolica Place Michele Debre, która prowadzi w kierunku mostu. Główny dzień targowy jest w piątek, można tutaj zakupić wszystko co najlepsze we francuskiej kuchni. Targ ulokowany jest w pobliżu dużej fontanny z żółwiem, zaprojektowanej przez Maxa Ernsta. W niedziele targ odbywa się także na Placu de Marchee.



Zamek króluje nad miastem. Jego historia sięga III wieku n.e, kiedy to powstał tutaj fort warowny wzniesiony przez Merowingów, jako jedna z wielu fortec budowanych w tym czasie nad brzegami Loary. W XII wieku zamek był w posiadaniu rodziny d’Amboise, ale w 1434 roku król Karol VII skonfiskował go na własność królewską. Przez następne lata zamek ulegał stopniowej rozbudowie.



Rozkwit zamku, a także samego miasta, przypada na koniec XV i początek XVI wieku, głównie za sprawą króla Karola VIII Walezjusza. Karol urodził się w Amboise w 1470 roku, królem został już w wieku 13 lat jednak rzeczywiste rządy objął dopiero w 1491 roku ((wcześniej rządy sprawowała – zresztą bardzo skutecznie - jego siostra, Anna de Beaujeu). Pierwsze lata swoich rządów poświęcił Karol na zażegnanie konfliktu z Anglią, Cesarstwem Niemieckim i Hiszpanią, który dotyczył zwierzchnictwa Francji nad Bretanią. Karol poczynił znaczne ustępstwa na rzecz Anglii i Hiszpanii oddając im znaczne terytoria. Głównym strategicznym planem Karola była w tym czasie chęć zajęcia Półwyspu Apenińskiego i przyłączenia go do Francji (zwłaszcza roszczenia do królestwa Neapolu). Zresztą Karol VIII miał szerszą wizję wyprawy do Ziemi Świętej i ograniczenia wpływów imperium osmańskiego w Europie. Wojna we Włoszech trwała kilka lat, nie przyniosła spodziewanych politycznych i terytorialnych korzyści a raczej znaczne straty finansowe. Wojna ta spowodowała jednak, że Karol zetknął się ze sztuką włoskiego Renesansu i zapragnął rozbudować zamek w Amboise w stylu renesansowym i uczynić go swoją główną siedzibą. Prace na wielką skalę rozpoczęły się w 1496 roku, Karol ściągnął z Italii i zatrudnił włoskich rzemieślników. To Karol VIII zbudował tzw. gotyckie skrzydło zamku, wychodzące na Loarę. Niestety, w kwietniu 1498 roku Karol ulega śmiertelnemu wypadkowi na terenie zamku. Uderza głową w nadproże drzwi podczas gry w Jeu de Paume (dawna odmiana gry w tenisa), traci przytomność i po kilku godzinach zapada w śpiączkę z której się już nie obudzi.

Jego sukcesorem zostaje Ludwik XII, który kontynuuje dzieło rozbudowy zamku (m.in.zbudował ogromne skrzydło renesansowe zamku). Zamek staję się jednym z najważniejszych ośrodków na mapie politycznej i kulturalnej Francji. Ludwik XII umiera w roku 1515. Na tron wstępuje Franciszek I (także urodził się w Amboise), który zasłynie z hojności i ze wspierania rozwoju Renesansu we Francji. Franciszek I rozbudował skrzydło renesansowe zamku, wyposażył go w wyszukane meble i obrazy sprowadzane z Włoch. W późniejszych latach  jego panowania zamek w Amboise i samo miasto zostaną nieco zaniedbane kosztem rozwoju zamków w Blois, Fontainebleau i Chambord.





Amboise przeszło niewątpliwie  do historii z powodu decyzji podjętej przez króla w 1515 roku – Franciszek I sprowadził wówczas do Amboise Leonarda da Vinci, któremu ofiarował posiadłość Clos Luce na terenie miasta. Posiadłość ta połączona była z zamkiem podziemnym przejściem.

Franciszek zaprosił Leonarda da Vinci do siebie po zwycięskiej bitwie pod Marignano. Bitwa ta znana jest w historii jako jedna z ostatnich większych bitew, w której udział wzięły wojska szwajcarskie.
Franciszek I kontynuował wówczas  politykę francuską mającą na celu zdobycie Mediolanu. Szwajcarzy od lat rościli sobie prawa do Lombardii, jednocześnie wspierani byli przez Lige Świętą, która przeciwstawiała się ekspansji francuskiej we Włoszech.  Wiosną 1515 roku Franciszek I na czele armii 55 000 ludzi wyruszył do Lombardii, w tym czasie Szwajcarzy skierowali 18 000 żołnierzy przez Alpy do ochrony Mediolanu. Pomimo przewagi liczebnej Franciszek podjął się rozmów ze Szwajcarami i zawarł z nimi traktat w Gallarate. Na mocy układu Francja miała wypłacić Szwajcarom znaczną sumę pieniężną, ci zaś mieli zrezygnować ze swoich praw do Mediolanu. Protektorat nad spornymi ziemiami przypaść miał księciu Maksymilianowi Sforzy. Po podpisaniu układu część oddziałów szwajcarskich skierowała się do domów, jednak większa część wojska nie zatwierdziła umowy i ponownie zajęła Mediolan. W tej sytuacji Franciszek I założył obóz w okolicy miasta. Do bitwy doszło 13 września. Szwajcarzy ponieśli klęskę a wycofanie ich wojsk spod Marignano uchodzi za pierwszy udokumentowany uporządkowany odwrót od czasów antycznych. Francuzi zajęli Mediolan a Franciszek nakłonił Leonarda da Vinci do przyjazdu do Francji. W swoim zaproszeniu napisał, że "tutaj, Mistrzu, będziesz miał swobodę myślenia, marzenia i pracy"

Leonardo przyjechał do Amboise na mule po długiej podroży przez Alpy. Przybył tutaj ze swoimi trzema obrazami: Mona Lizą, obrazem Św. Anny oraz obrazem Św. Jana Chrzciciela. Leonardo spędził w Amboise swoje ostatnie lata życia. Uzyskał tytuł "Pierwszego Królewskiego Malarza, Inżyniera i Architekta". Otrzymywał wynagrodzenie 1000 złotych koron rocznie. Clos Luce było bardzo wygodnym miejscem do zamieszkania. Przez następne lata Leonardo opracowywał tutaj plany regulacji Loary, przygotowywał też plany rozbudowy Zamku.


Clos Luce

Clos Luce oddalone jest od zamku o zaledwie 500 metrów. Łatwo trafić, wystarczy poruszać się wraz z tłumem ciągnących tam turystów. Zameczek zbudowany jest z różowej cegły i trawertynu. Zbudowany w 1471 roku, pełnił on rożne funkcje - głównie był letnią rezydencją królewską, zawsze dopieszczoną i wyposażoną w najnowsze meble i obrazy. Miejsce to służyło za oazę spokoju i kaplicę dla Anny Bretońskiej, żony Karola VIII. Jej życie było usłane tragediami, ciąże Anny często kończyły się poronieniami. Żywymi urodziło się czworo jej dzieci, z który jednak żadne nie przeżyło wczesnego dzieciństwa. Anna Bretońska przeszła do historii także jako królowa, która wprowadziła biały strój ślubny do kultury europejskiej (dotychczas kolorem ślubnym był niebieski).  
Z kolei za czasów Franciszka I organizowano w ogrodach Clos Luce wiele festynów i zabaw. Dzisiaj mieści się tam oczywiście muzeum poświęcone mistrzowi i jego życiu w Amboise. Leonardo da Vinci u
marł tutaj 2 maja 1519 roku i pochowany został w przylegającym do zamku kościele St. Florentin. Kościół ten został zniszczony w 1807 roku. Szczątki Leonardo odnaleziono w 1874 roku i przeniesiono je Kaplicy Świętego Huberta, przylegającej do zamku i wybudowanej w latach 1491-1496.

Kaplica Św. Huberta

Rodzina królewska mieszkała w Amboise do 1530 roku, kiedy to swoim głównym miejscem pobytu uczyniła Blois. W roku 1560 rodzina królewska powróciła na krótko do Amboise. Decyzję tę podjęto na wiadomość o zawiązującym się spisku i próbie zamachu stanu przygotowywanego przez Ludwika de Conde. Celem spisku było obalenie władzy Gwizjuszy, a tym samym katolicyzmu we Francji i przejęcie władzy przez protestantów. Rodzina królewska uznała, że łatwiej będzie jej obronić się i przetrwać w Amboise, stąd decyzja o przeprowadzce. Zamach nie udał się, spiskowców zbierających się w Amboise aresztowano i ostatecznie stracono – spiskowcy zostali powieszeni na wielkim balkonie zamkowym, obcięto im głowy, poćwiartowano i wrzucono w workach do Loary. Balkon na którym dokonano straceń nosi odtąd nazwę „Balkonu Spiskowców”. Wydarzenia te znane są w historii jako tzw. „tumult w Amboise” i zapoczątkowały one wojny religijne we Francji. W roku 1563 wydano w Amboise edykt, który zakończył tzw. I wojnę hugenocką i gwarantował hugenotom wykonywanie praktyk religijnych.

Wcześnie rano zameldowaliśmy się u bram zamku, gdy nie było tam jeszcze zbyt wielu turystów. Zamek jest pięknie wkomponowany w ogrody zamkowe, z obu stron jest znakomity widok na miasto i Loarę. Zamek posiada kilka efektownych sal, jedną z największych jest Sala Stanowa (w połowie XIX wieku pełniła funkcję więzienia dla rebeliantów algierskich). Kilka sal robi wrażenie np. sypialnia Henryka II czy też pokój muzyczny. 




Komnata Henryka II



Widok z zamku na most na Loarze
Widok z zamku na miasto (Place Michele Debre)
Aby w pełni zobaczyć i docenić zamek, należy przejść mostem na druga stronę rzeki - a w zasadzie na wyspę Il d'Or, przez którą przebiega most. Widok na zamek, zarówno w dzień jak i wieczorem robi wrażenie. Warto zejść z mostu na położone niżej bulwary, nie są może najlepiej zagospodarowane, ale widok na zamek wart jest tego poświęcenia.
 


W Amboise mieszkaliśmy w hotelu Le Vinci Loire Valley przy Av. Emile Gounin - nieduży hotel, z charakterem, położony na obrzeżach miasta, z bardzo szybkim dostępem do autostrady. Pobyt w Amboise warto rozważyć, kiedy planuje się zwiedzanie okolicznych zamków a także Tour i Blois.

29 sierpnia 2015






Amboise, zamek Amboise, zamki nad Loarą, Leonardo Amboise, Clos Luce, Château du Clos Lucé, Franciszek I




                                                                                                                        02. Francja: Pagode de Chanteloup→